काँचको एक्यूरियम

हाँस्न पनि मज्जैले हाँसियो अचम्म पनि परियो घरी घरी । यो सबै मानव निर्मित कृतिम परिवेश हो भनेर भुलियो पनि कति कति बेला त हराउँदै भेट्टाउँदै आफैलाई । समुन्द्र सतह भन्दा तल काँचको सुरुङ्गमा भइन्थ्यो घरि वरिपरिबाट सामुद्रिक जिवहरुले चुम्न आइ पुग्थे । अरु यात्रीहरु त त्यहाँ जाँदा जाँदा खप्पीस भएका काँच रहेछन बाहिरबाटै माछाहरु सँग म्वाइँ खान्थे । काँच बाहिरबाटै जिव्रो समेत चटाउँथे, म पनि जिब्रै न सहि हात भए पनि दिन्थेँ टुप्लुक्क डल्फिन आइपुग्थ्यो मेरो हातमा चाटेर पुच्छर हल्लाउँथ्यो, आँखाका परेला नभए पनि गेडा हल्लाएर तरेली हान्न सिकेको ऊ पनि, मैले पनि अनायसै आँखा मार्दा उसले पुच्छर हल्लाएर काँचमा मडारिन्थ्यो र त झन मनमा खट्पटी पो भयो ।

नभन्दै जिवन किन यस्तो अपूरो अपूरो लाग्दैछ कुन्नि कतै पनि मन बसिरहेको छैन । बसेको होटलको कोठामा पनि बसिरहन मन लाग्दैन रातभर निद्रा पनि पर्दैन आफैलाई थाहा हुन छाड्यो यो के भएको हो । मेरो यात्राको साथी जीवन मेरो साह्रै चियो चर्चो गथ्र्यौ र पनि केहि लछारपाटो लाउँदैनथ्यो, भन्न नमिलेर मात्रै नत्र म एक्लै एक्लै घुम्थेँ उ बिना ऐँसेलु को घोप्टो काँडा जस्तो जति बेला पनि मलाई अल्झाई रहन्छ । न मनको कुरा मिल्छ न छोडेर हिँड्न मिल्छ । मलाई उस्ले खाना खाने बेलामा पनि एक दम रिस उठ्छ, चार दिन नखाएको मान्छे जस्तो ल्याउन पाछैन हसुर्न थाल्छ, आफूलाई चाहिँ त्यो खानामा हात लगाउन पनि मन लाग्दैन तै पनि उसैले गालि गर्छ फेरि देखाउन पनि नखाई भएन ।

मोबाइलमा फेसबुक चलाउँदा पनि मेरै मा झुम्मिएर वाऊ तेरो चाला ठिक छैन है भन्छ घरि अनि कसैको अनलाई म्यासेज आयो भने हेर हेर त कस्को रैछ हाम्ले पनि हेरौँ कस्ता आउँदा रैछन तेरा एस एम एस भन्छ घरी । कसैको फोन आयो भने अनि अलि अलि हाँसेर बोल्यो भने हेर मस्केको कुन तरुनी सँग बोलेको होला भन्थ्यो घरि । कस्को फोन हो कस्को हो को हो भनेर सोधेर हैरान पाथ्र्यो । हुन त उस्को झन मेरो भन्दा बबाल मोबाइल सेट छ, इन्टरनेट सुबिधा छ र पनि पिछा गर्न छाड्दैन । कपाल कोर्न थाल्यो कि हेर हेर आज कहाँ सेटिङ्ग छ पख तँलाई एक छिन पनि छोडेँ भने भन्छ । दारी बनाउन त हुँदै नहुने अनि इस्त्री लगाएर कपडा पनि लगाउन नहुने खोइरो खनि हाल्ने उस्को बानी नै हौ । आफू भने कमीजमा पाइण्टमा काट्ला जस्तो धारिलो बनाएर इस्त्री लगाएका कपडा लगाउँछ दिनमा १७ पटक कपाल कोर्छ, गालामा ज्यानमा के कोहो घस्छ छर्कन्छ त्यो अत्तर हो कि के हो ?

म :         जिवन केहि कुरा भन्छु नरिसाऊ ल !
जिवन :  के भन न ...
म:          तिम्रो घरमा कार छ, बाइकहरु छन महल छ सुख सयल छ केहि कुराको चिन्ता छैन हो ?
जिवन:   हो किन यस्तो कुरा सोधेको तिमिले आज ...
म :        तिमि सँग भर्खर निस्केको सामसुङ्ग एस फोर मोबाइल पनि अरुले राम्रसी देख्न नपाउँदै तिमिले      हात   पारिहाल्यौ हो ?
जिवन :  हो यसमा के छ ?
म :        हप्ता हप्तामा तिमि कहिले को सँग कहिले को सँग नयाँ नयाँ रेष्टुरेण्ट हरुमा अनि डेटिङ्गमा हुन्छौ हो ?
जिवन : यि सब कुराहरु सोधेर तिमि के साबित गर्न खोज्दै छौ
म :       तिमि हप्तामा २ पटक फेस मसाज गर्छौ सफा सुग्घर पार्छौ अनुहार महिनामा एक पटक त कपाल स्ट्रेट गर्छौ हो ?
जिवन :  हो नि किन नहुनु अलि अलि जवानीमा गरिएन भने कहिले गर्नु मतलब
म :        मैले तिमिलाई सोधेका हरेक सवालहरुको उत्तरमा म सँग केहि पनि छैनन । तर तिमि मेरो चियो चर्चो किन गर्छौ फेरि ?
जिवन :  मैले त साथी सँग मजाक पो गरेको त  !
म :         मैले तिमि सँग मजाक त गरेको छैन नि
जिवन :  त्यसो भए अब म पनि गर्दिन तर तिमि एक्कासी यस्तो प्रश्न कि सोध्यो निशान मलाई
म :       त्यो के भने म सँग धन नभए पनि सम्पन्नता नभए पनि अरुलाई चोट लाग्दा आफूलाई दुख्ने मन छ जुन तिमि सँग छैन ......

जिवन घोत्लिन थाल्छ, हाम्रो सँवाद त उस्को मनको दलदलमा चाणक्य नीति जस्तो झन झन गहिराईमा फसिरहेको उस्को शारीरिक भाषा बताइरहन्छ । तै पनि म सँग जान्छु पनि नभनी बाइक लिएर सुईँकिन्छ । एक निमेष भरमै आँखाको ओझेल पर्छ म चाहिँ आँखाको पर्दा सरक्क अर्को तिर सर्काउँछु ।

चैतमासको रापिलो घाम दिन नढल्किँदा सम्म चरक्कै पाथ्र्यो अनि ढल्किन थाले पछि फेरि हावा हुरीले बारीको धूलो भरी ज्यानभरि ओइरिन्थ्यो तै पनि काठमाण्डौको धुवाँ जस्तो बिषालु थिएन त्यो । घरमा खेताला हुँदा हुँदै पनि म रहरले बाउसो खन्न तम्सिएको थिएँ, खाएको पानी भन्दा बढि पसिना चुहेकै थिए र पनि मज्जा आइरहेको थियो काममा उर्जा थियो म माथि खै के को हो थाहा थिएन । दिउसोको खाजामा मञ्जरीले कोइरालो र आलुको तोरीले साँधेको अचार, दुइ दुइ वटा सेल रोटी अनि थपी थपी खानलाई पुरी थिए अनि गोरस चाहिँ आजै बिहान पारेको महि थियो । काइला दाइले हलो जोत्नु हुन्थ्यो, गोरुलाई खनिम राखिदिएर आउनु भयो अनि माटैमाटोले अररीएका हातमा दुइ गोप्चा पानी ले धोए जस्तो गरि कछाडमा पुछेर एउटा पूरी दुइटा पारेर आधा पुरी एक फाँक अचार अनि एउटा जिरे खुर्सानी सँगै चपाउनु भयो । यो त उहाँ लाई भन्दा पनि उहाँले खाएको पारा देखेर अरुलाई पो मिठो भयो मैले पनि देखा सिकि गरेर जिरे खुसार्नी खाइ टोपलेँ उत्तिखेरै हिक्क हिक्क पो भयो ।

मञ्जरी हाँस्न थाली मलाई रिस उठ्यो उस्ले चाल पाई अनि शान्त भएर एक गिलास महि लिएर मेरो दाहिने टाँसिएर बसि महि थप्न लाई ट्यामी लिएर । काइँला दाइले पनि मुसुक्क हाँस्नुभयो अनि मलाई दाहिने आँखाको आँखिभौँ उचालेर के हो भनेर त्यस भन्दा पनि माथि उचाल्नु भयो । कत्ति मिठो अचार बनाकी कान्छी अझै लेऊ त छ भने धितै मरेन भन्या तिम्रो अचारले, आफ्नो घराँ त मिठो मसिनो खानु त्यस्तै हो चिज भअर पनि बनाउन जान्दयान के अर्नु र जाहान उस्तै परेसी के भन्नु । मासु पकाई भने गुन्द्रुकको झोल जस्तो बनाउँछे झन गुन्द्रुक झन कस्तो बनाउली, जरो आका बखताँ सिल्टीमूर र मरहटीको झोल चाहिँ ट्वाक्क पार्छे है फेरि । त्यै हो खान जस्तो पकाये नि घरमा सबैलाई माया गर्छे सबैको ख्याल गर्छे त्यहि भएर खानेकुरा जस्तो भए पनि उस्को मया मिसाआर खाँदा जे पनि मिठो हुँदो रैछ । 

उत्निखेरै काँइली भाउजु पनि आउनु भयो अनि मञ्जरीले र भाउजुले बाँकी खानेकुरा बाँडेर खाए भाउजुलाई पनि टपरीमा ठ्याक्क पारेर दिई, एउटा बाँकि सेलरोटी, ४ वटा पुरी अनि मनग्गे अचार, काइलादाइले खाएको गिलास मा महि दिई कत्ति खुशी हुनु भयो भाउजु तै पनि तिमिहरुलाई अड्कलेर बनाको अर्नि मलाई यत्ति थोओओरै ले है कान्छी भन्न चाहिँ छोड्नु भएन । उता काइला दाई चाहिँ भाउजु लाई तँ पनि यस्तै पकाहै भनेर हातको इशारा गर्दै हुनु हुन्थ्यो । 

साँझ काम सकेर थाकेको ज्यान सुस्ताउनै धौ हुने तै पनि खाना खानै पर्यो, घरको धन्दा गर्ने पर्यो । मञ्जरीको चूलो चौको सक्दा साढे नौ पनि भइ सक्थ्यो म पनि सघाउँथेँ । मञ्जरीले पछ्यौरीको सप्को फाल्दै यसो कहिलेकाहिँ त बजार तिर जान पाए पनि घरका लागि किन कान गर्नु थियो । मटर चढ्न पाइन्थ्यो भन्दै गर्थि म नसुने झैँ गर्थेँ । भो नकरा तँ र म भएर शहर हैन १० १५ दिनको यात्रामा जानु पर्छ के कान्छी काम धाम छोडेर भन्थेँ उ मसक्क मस्किन्थी गमक्क फुल्थी अनि उस्को फुलेको जवानीको फोकामा मैले सिन्काले कोपेर खुकुलो बनाइदिन्थेँ । ठुस्स परेर बस्थि दैलाको ठेलामा अनि मैले उसलाई मायाले पाखुरीमा उचालेर भित्र बिस्तारा सम्म ल्याउँथेँ, ऊ पनि सञ्चो मानेर ज्यान लतक्कै छोडिदिन्थी । यो दिन भरीको अन्नको खेतीमा लोत भएको ज्यान मञ्जरीको मायाको खेतीले उर्जावान हुन्थ्यो, म आकाशको कथा भन्थेँ ऊ धरतीको गित सुनाउँथी मनका तारहरु सारँगी बन्थे र हृदयका पलेटाहरु मादल बन्थे । मेरो र्याइँ र्याइँ मा उसको घिन्ताङ्ग ले मिठास बनाउँथ्यो । सधैँ अनि सबै सारँगीले बिरहको गित गाउँदैनन, मनको आनन्दका लागि मनकै घिन्ताङ्ग चाहिँदो रैछ । 

फेरि उहि बिहान अनि उहि खेति पाती उस्तै काम उस्तै दैनिकी जहिले पनि दोहोरिन्थ्यो । मलाई आफ्नै भेष भूषा देखि आफैलाई अचम्म लाग्दै थियो कि यो म आफै त हुँ भन्ने शँका पनि हुन्थ्यो मनमा । मञ्जरीको माया अनि दिनचर्या सँझेर हिँडिरहेको बेला कूलोको डिलबाट म तल खसेँ गुहार भन्दै थिएँ म त आफ्नै बिछ्यौना पो रहेछु । यति मिठो सँसार यस्तो चोखोमाया अनि मञ्जरी अरु पात्रहरु त्यो परिबेश एक निमेशमा भताभुङ्ग भयो । मलाई सपनाले अरु नभए पनि म किन बेचैन रहेछु भन्ने कुराको सँकेत दियो भन्ने लाग्यो । जिवनमा यस्तै मञ्जरीको जस्तो माया नपाएर पो भौँतारिएको म भने जस्तै लाग्यो ।

एक हप्ता पछि जिवन फेरि म सँग आयो, मलाई बाइकमा जाउँ भन्यो म पनि गएँ धेरै टाढा लग्यो म पनि कहाँ लैजान्छौ भनेर सोधिन । उस्को बोली बाइक चलाउने तरिका नै भिन्न थियो आज त म उस्ले हजार किलोमिटर कुदाए पनि उस्को पछाडी बस्न कुनै पर्वाह थिएन तर अचम्म यो थियो कि जिवन कसरी यस्तो रुपमा फेरियो भन्नै गम्दै बसिरहेँ तर सोध्न मन चाहिँ लागेन । तै पनि ऊ फेरिएकोमा नजानिँदो रुपमा मनमा आनन्द आयो बल्ल मैले सहि साथी पाएँ जस्तो पनि लाग्यो कता कता ।

जिवन : निशान म आज तिमिलाई केहि कुरा भन्छु ल अस्ति तिमिले सोधेको साटो
म :       भन न जति सोधे पनि सोध किन एउटा मात्र
जिवन:  जिवनमा कुनै कुराहरुले आफूलाई १८० डिग्रीमा मोड्छन र यस्को दिशानै परिवर्तन हुन्छ हो
म :       थाहा छैन तर आफू मोडिएको कुरा तत्काल आफूलाई थाहा नहुन पनि सक्छ
जिवन :  अरुलाई आफ्नो स्वार्थका लागि झुटो बोल्नु अपराध सरह हो
म :       यो भने मलाई चित्त बुझ्यो तिमिले यसमा सुधार गर्नु पथ्र्यो आज चेत पायौ अरु पनि बताऊ न किन यत्ति मात्र  ?? 

जिवन :  अस्ति तिमिले मलाई तेस्र्याएका प्रश्नहरु आज आफ्नै दैनिकीका तगारो बने निशान मलाई कर लाग्यो मैले हिँडेको बाटो उल्टो गरि हेर्न लाई । हरेक घुम्तीहरुमा मैले धेरै गल्ती गरेको रहेछु म यसमा प्रायश्चित गर्न चाहन्छु तर मेरो यो बिग्रेको अवस्थालाई तिमिले मात्र बुझेका छौ त्यसैले तिम्रो भूमिका अपरिहार्य छ म माथि । म हरेक चिज त्यागेर समर्पित हुन चाहन्छु आफ्नो जिवन प्रति अनि आफ्ना हरु प्रति अनि जिवनमा आर्जन गरेका हरेक सम्बन्धहरुको आ आफ्नो ठाउँमा सम्मानित गराएर राख्न चाहन्छु । वास्तवमा म तिमि जस्तो हुन चाहन्छु । 

म :  यो ठूलो कुरा हो कि तिमिले बल्ल आज आफूलाई चिन्यौ नत्र आज सम्म त तिमि आफैबाट पनि पराई भएका थियौ । तिमि म जस्तोे होइन तिमि तिमि जस्तै हुने हो म पनि त के हुँ र तै पनि मनको अनुशासनमा बसेको मान्छे चाहिँ हुँ । म भित्र पनि धेरै पीडाहरु छन धेरै दुख हरु छन । मैले यि सबै दुख पीडाहरु भोलि रुनलाई चाहिएला भनेर साँचेर राखेको हो जिवन । मलाई लाग्दैन मेरो जिवनमा त्यति लामो सुख आउँछ, रुनु पिरोलीनु त छँदैछ तै पनि तिमी बल्ल मेरो लाइन मा आयौ म खुशी छु ।

उस्को फत्रक्क गलेको हाउभाऊ देखेर मलाई गर्व पनि भयो, किनकी मनको कुनामा छुने पनि कुराहरु हुँदा रहेछन भन्ने लाग्यो । तै पनि सभ्यताको बारेमा उ सँग अझै पनि बताएको थिइन र बताउँदिन पनि त्यति बेला कालीको फोन पानी आयो म एक छिन लामै कुरा गरेँ ऊ हेरेर बसिरह्यो केहि प्रतिक्रिया दिएन आज र पनि ऊ साँच्चै फेरिएछ झैँ लाग्यो । अनि मैले आज त कस्को फोन हो भनेर मरिहत्ते गरेनौ नि तिमि भनेँ । उस्ले पनि मैले बुझेको छु अब त बुझ्ने भएको छु तर तिमिले नभने सम्म म सोध्दिन किनकी हरेक मानिसको नीजि जिवनको घेरा हुँदो रहेछ त्यो बनाई राख्नु पर्दो रहेछ ।

हो बल्ल खाट्टि कुरा गर्यौ तिमिले आज म भन्छु तिमिलाई कुनै दिन यो कुरा तिमिलाई अलिकति हल्का गराए पछि मात्र ल । हामिले चिया पियौँ त्यस पछि अर्कै खालका हसिमजाक भयो अब त्यो मजाकमा कुनै मन नदुख्ने भएको थियो । साथीहरुको मनको धरातल समान भएपछि बल्ल कुनै कुराको टेन्सन नहुँदो रैछ बल्ल चियामा चिनी घुले जस्तो भयो उस्को र मेरो सम्बन्ध ।

बास्तवमा सभ्यताको र मेरो सम्बन्ध काँचको एक्यूरियम जस्तो भएको छ । ऊ कुन सँसारमा कुन परिवेश मा छ म कुन सँसारमा छु कुन परिवेश मा छु । मनको दैलो उघारेको पनि धेरै भयो, जति रुँघेर बसेर आँखा पाट्टिएको पाट्टिएकै छ । काँचको स्क्रीनमा देखेको अनुहार त्यहि डल्फिन सँग म्वाइँ खाए जस्तो मात्र हुँदो रैछ । हामिले यस्ता दरारहरु धेरै बर्ष भोगेका छौँ शायद अब त यूग पनि बित्न लागेहोला अब त यूग पनि हुन लाग्यो हामिहरु काँचको शिशाबाट माया साटिरहेका छौँ । उस्को पीडामा म दुख्छु मात्र त गर्न केहि सक्दिन यो भन्दा ठूलो पीडा केहि नहुँदो रैछ तर समयको पावन्दीलाई मैले तोड्न सक्दिन सभ्यता पनि सक्दिन तै पनि हाम्रा आँखाहरु आफैसँग भए पनि दृश्यहरु साटिन्छन घरी घरी उस्को दृश्य म देख्छु र मन दुख्छ मेरो दृश्य ऊ देख्छे र चित्त दुखाउँछे ।

जब मनको चौतारीमा दुइ जनाको भेट हुन्छ अनि दुखहरु साटिन्छन, मनहरु हलुका हुन्छन अनि भोलिको सजिलो दिन अनि क्षण सँझेर हामिहरु फेरि खुशी हुन्छौँ पाइलाहरुमा उर्जा भरिन्छ फेरि जिवनयात्राको बाटोमा नजिकिँदै अगाडि बढिरहन्छौँ । साथमा नभएर पनि उ प्रति मेरो केहि गुनासो छैन माया त एउटा अनुभव मात्र त हो न यो देख्न सकिन्छ न जोख्न सकिन्छ जुन हामिले सेकेण्ड सेकेण्डमा मुटुमा चल्ने धड्कन जस्तै साटिरहेका हुन्छौँ ।